Gelijke lestijden in alle groepen

Tot 2006 moest in de onderbouwgroepen minimaal 880 uur worden lesgegeven en in de bovenbouw 1000 uur. In 2006 maakte de nieuwe wet op de onderwijstijden het mogelijk het totaal van de onderwijstijd (7520 uur) gelijkelijk te verdelen over de 8 leerjaren (940 uur per leerjaar).

Omdat het gelijktrekken van de lestijd veel voordelen heeft, zijn sindsdien al veel scholen overgestapt op het gelijke lestijdenmodel. Maar hoewel er onderwijsinhoudelijk en formatief geen steekhoudende argumenten zijn om tussen de onder- en bovenbouw een verschil in lestijd aan te houden, is er nog steeds een aanzienlijk aantal scholen met een verschillende lestijd in onder- en bovenbouw.

Een voordeel van gelijke lestijden

Één van de voordelen van het gelijke lestijdenmodel, is dat de lesuren van alle leerkrachten in gelijke mate worden ingeroosterd. Dit voorkomt dat leerkrachten in de onderbouw veel minder lesuren worden ingeroosterd dan hun maximale lestaak, en leerkrachten in de bovenbouw juist veel méér.

Binnen het overlegmodel kon worden afgesproken dat de meer dan de maximale lestaak te geven lesuren niet werden uitgeroosterd, maar sinds de terechte afschaffing van dit ‘wildwestmodel‘ in 2018, is daar de inviduele toestemming van de leerkracht voor nodig. En wanneer deze daartoe niet bereid is, moet er dus een groot aantal lesuren worden uitgeroosterd en vervangen. 

950 lesuren is genoeg

Bij gelijke lestijden is een jaarlijkse onderwijstijd van 940 uur voldoende, maar omdat er gewoonlijk voor calamiteiten wat extra marge wordt aangehouden, duurt een schooljaar in de praktijk ongeveer 950 lesuren. Omdat de maximale lestaak 940 uur is, moet dan per groep 10 uur worden uitgeroosterd en vervangen. Om die twee lesdagen vervanging te voorkomen, kan worden afgesproken dat voltijders 10 lesuren méér geven dan 940 uur, en deeltijders naar rato van hun aanstelling.

Deze extra ingeroosterde lesuren (plus de daarbij behorende uren voor het voor- en nawerk) komen in de berekening dan vanzelf in mindering op de uren voor de overige taken, zodat de arbeidsduur per saldo ongewijzigd blijft. Het zal duidelijk zijn dat de kans dat het team hiermee akkoord gaat, op een school met gelijke lestijden beduidend groter is dan op een school met ongelijke lestijden!

Een overschot aan lesuren

Het optimale lesrooster vinden

Met behulp van de planner is het heel eenvoudig een dergelijk lesrooster op te stellen:

Ga daarvoor in de planner naar het eerste werkblad Lesurenberekening.

• Vul om te beginnen in rubriek A je huidige lestijden in;
• Kies in rubriek B je vakantieregio en controleer of het aantal weken van elke vakantie klopt. Heb je naast de vermelde vakanties elk jaar nog een andere vakantieweek, dan vul je deze in;
• Vul in rubriek C de losse feestdagen (inclusief eventuele tussenliggende dagen) in. Als koningsdag toevallig in een vakantie valt, vul je deze alsnog in op een willekeurige andere hele dag (zo voorkom je dat je jezelf rijk rekent en straks  in andere jaren misschien uren tekort komt).
• Als je jaarlijks een paar studiedagen wilt organiseren, vul je deze op willekeurige héle dagen in.
• Als je elk jaar enkele losse dagen vóór of na vakanties vrij geeft (bijvoorbeeld voor de voorjaars- of vóór de zomervakantie), dan vul je die in;
• Kijk nu of in A achter 29 en 30 september uren staan vermeld. Zo ja, vul dan in C een of twee willekeurige data in met dezelfde lesuren (zo voorkom je weer dat je in volgende ‘minder voordelige‘ jaren uren tekort komt);
• Vul tenslotte in rubriek D de eventuele dagdelen in die je gewoonlijk extra vrij geeft (bijvoorbeeld een middag voor een vakantie of bij een viering).

We hebben nu alle vakanties en vrije dagen ingevuld en zijn daarbij van het ‘onvoordeligste‘ schooljaar uitgegaan.

Boven rubriek A en in rubriek E zie je nu de gerealiseerde netto onderwijstijd.

Pas tenslotte in A de dagelijkse lestijden zo aan dat je (bij gelijke lestijden in alle groepen) rond de 950 uur uitkomt. Met dit lesrooster kun je er dan op rekenen dat dit elk schooljaar een voldoende aantal lesuren zal opleveren en het aantal marge-uren beperkt blijft.