De inroostering van studiedagen
Studiedagen zijn geen lesdagen, maar wél werkdagen. De lesuren van die dagen tellen dus niet mee, maar de arbeidsuren wél, want een studiedag valt binnen de arbeidsuren van de jaartaak. Over binnen welk taakonderdeel die uren horen, is de CAO-PO niet duidelijk. En over de vraag of van een teamlid verlangd kan worden een studiedag op een nietwerkdag bij te wonen, al helemaal niet.
Gelukkig is dat met het gebruik van de planner TaakberekeningPO wél duidelijk!
inhoud
In welke rubriek vul je op de Lesurenberekening op het eerste werkblad Lesurenberekening een studiedag in?
Studiedagen zet je op het eerste werkblad in rubriek C. De ‘v‘ achter die dag verander je dan in een ‘s‘; het programma ‘weet’ dan dat op de teamlidbladen de lesuren wél, maar de arbeidsuren van die dag níet moeten worden afgetrokken. De arbeidsuren van de studiedag blijven in de berekening dus gewoon meetellen.
Wanneer er in rubriek C geen ruimte meer is, kun je een studiedag ook in D zetten. Alleen de lesuren van die dag worden dan ingevuld en het vakje arbeidsuren laat je leeg (anders zouden deze op de teamlidbladen ten onrechte worden afgetrokken van de arbeidsuren).
Merk op dat de uitgeroosterde lesuren tezamen met de bijbehorende uren voor het voor- en nawerk, in de planner automatisch bij de beschikbare uren voor de overige taken worden gevoegd. Als dus een lesdag van 5 lesuren wordt uitgeroosterd, komen er vanzelf ongeveer 7 uren (inclusief uren opslagfactor) extra beschikbaar voor de uren voor de overige taken.
Hoe rooster je teamleden in die de studiedag bijwonen op hun niet-werkdag?
Bij degenen bij wie de studiedag op een werk(les)dag valt, worden de eventuele lesuren van die dag (door de ‘s‘) automatisch uitgeroosterd, maar blijven de arbeidsuren van die dag gewoon meetellen. Bij degenen die de studiedag op een nietwerkdag bijwonen, moeten de (standaard)arbeidsuren van die dag dus extra worden ingeroosterd in rubriek F.
Tip
Je hoeft dit niet voor elk teamlid apart in te vullen, maar je kunt dit in één keer bij alle betreffende teamleden invullen. Op deze pagina lees je over het handig invullen van meerdere teamlidbladen tegelijk.
Kan een teamlid verplicht worden een studiedag op een nietwerkdag bij te wonen?
Dit is een veelgestelde vraag waarop ook de PO-raad en de vakorganisaties geen helder antwoord hebben. Zo maakt de AOB bijvoorbeeld in de beantwoording van deze vraag, onderscheid tussen studiedagen die op verlofdagen vallen, of op gewóne nietwerkdagen.
“Op een gewone nietwerkdag‘, stelt de AOB, ‘kan van een deeltijder verlangd worden de studiedag bij te wonen, want deze valt binnen de arbeidsduur. Maar wanneer de studiedag op een verlofdag valt kan dat níet, want er is immers betaald voor het verlof”.
En de PO-raad antwoordt op deze vraag:
“In artikel 2.3 van de cao staat beschreven hoe de inzet per werknemer is geregeld. Daarvoor is het werkverdelingsplan uitgangspunt. Hierin worden voor de zomervakantie de afspraken vastgelegd.
Daarbij worden ook de dagen aangewezen, waarop bijvoorbeeld een rapportvergadering of een studiedag plaats zal vinden. Dit is dan een reguliere werkdag, die niet per se een lesdag hoeft te zijn.
Ook voor de leraar die in deeltijd werkt, geldt dat wanneer een vergadering is gepland op een vrije dag, deze werknemer verplicht kan worden aanwezig te zijn, als dit past in zijn inzetbaarheid volgens het schema en de ruimte van zijn normjaartaak. Bij de inroostering dient de werkgever wel zo veel mogelijk rekening te houden met de door de werknemer aangegane verplichtingen, waaronder zowel verplichtingen bij een andere werkgever als verplichtingen in de privésfeer.
Van werkgever en werknemer wordt verwacht dat zij zich als goed werkgever en werknemer gedragen, zodat van beide partijen een constructieve houding verwacht mag worden in het overleg betreffende bijvoorbeeld aanwezigheid van een docent op een scholingsdag of de rapportvergadering van zijn leerlingen op zijn vrije dag. Wanneer hierover een conflict ontstaat, zal de rechter/commissie van beroep op grond van een belangenafweging beoordelen of de leraar of diens werkgever in het gelijk wordt gesteld”.
antwoord AOB
Het door de AOB gegeven antwoord klopt maar ten dele. De arbeidsuren van een studiedag behoren weliswaar tot de arbeidsduur, maar dan moet wel zichtbaar gemaakt zijn in welk taakonderdeel de uren van die studiedag zijn opgenomen én dat de arbeidsuren van die extra ingeroosterde werkdag(en) ook passen binnen het totaal aan ingeroosterde werkdagen!
Dat de AOB dit laatste verzwijgt, komt doordat de CAO-PO sinds 2018 de plaats- en tijdgebonden inroostering van de arbeidsduur/werkdagen (geheel ten onrechte) buiten beschouwing laat.
Dat van een teamlid niet kan worden verlangd dat deze een studiedag bijwoont op een verlofdag omdat daar immers voor betaald is, zoals de AOB stelt, klopt in veel gevallen niet. Bij de vaststelling van de verlofdagen duurzame inzetbaarheid bijvoorbeeld, kan deze immers zó worden geregeld dat deze niet op de geplande studiedagen vallen.
antwoord PO-raad
Ook het antwoord van de PO-raad op deze vraag biedt geen houvast. De PO-raad stelt dat een werknemer verplicht kan worden zo’n dag bij te wonen als dit past in ‘zijn inzetbaarheid volgens het schema’ en de ‘ruimte van zijn normjaartaak’.
Met ‘de ruimte van zijn normjaartaak’, wordt waarschijnlijk bedoeld of de uren van die (studie)dag passen binnen de jaarlijkse arbeidsduur volgens de aanstelling (dus bij de leerkracht zijn opgenomen in het overzicht van de volgens het werkverdelingsplan toebedeelde taken – in rubriek C op de tweede pagina van het teamlidblad), maar wat met de ‘inzetbaarheid volgens het schema’ wordt bedoeld, is onduidelijk, temeer daar het schema van inzetbaarheid volgens de beschikbaarheidsregeling, in de CAO-PO 2018 door de PO-raad en de vakorganisaties zelf is afgeschaft!
Waarschijnlijk in het besef dat het gegeven antwoord volstrekt nietszeggend is, houdt de PO-raad het er tenslotte maar op dat iedereen zich hierbij constructief en als een goede werkgever of werknemer moet opstellen.
Met TaakberekeningPO is het wél duidelijk
Door het ontbreken van een uniforme en transparante berekening van de ingeroosterde werkdagen, lukt het de AOB en de PO-raad niet helder te maken wanneer extra inroostering van bijvoorbeeld studiedagen wel of niet kan worden verlangd zonder dat deze in tijd of geld gecompenseerd hoeven te worden.
Binnen het inroosteringsmodel van TaakberekeningPO kan deze vraag echter wél duidelijk worden beantwoord, en geheel zonder tussenkomst van een rechter of commissie.
In vrijwel alle gevallen* kan van een teamlid gevraagd worden de studiedagen (of andere belangrijke activiteiten) zonder compensatie (in verlof of geld) bij te wonen, indien er aan twee voorwaarden wordt voldaan:
- De extra ingeroosterde werkdag leidt niet tot een overschrijding van de beschikbare arbeidsuren (al of niet volgens de verhoudingsgewijze inroostering) voor de plaats- en tijdgebonden ingeroosterde werkdagen. Indien de extra inroostering van de studiedag wél tot een overschrijding** van de in werkdagen ingeroosterde arbeidsduur leidt, moet deze dag in geld of met een verlofdag gecompenseerd worden.
- De studiedag en de daarvoor uitgetrokken uren*** moeten ook zijn opgenomen op het overzicht van activiteiten (op de tweede pagina van het teamlidblad) in het kader van de duurzame inzetbaarheid, professionalisering of overige taken (zie hieronder), zodat zichtbaar is dat deze ook qua tijdsbeslag binnen de totale arbeidsduur van de jaartaak past.
Wél is van belang dat de afspraken hierover bij de start van het schooljaar gemaakt zijn, zodat het teamlid op tijd kan anticiperen op de roosterafwijking van de vaste werkdagen.
* Overmacht in de privésfeer of een werkverplichting elders daargelaten.
** Bij de verhoudingsgewijze inroostering is dit beschikbare aantal uren (ongeveer) volgens het inroosteringspercentage van de voltijder.
***Dit aantal uren hoeft niet per se even groot te zijn als het aantal ingeroosterde arbeidsuren van die dag – zie hieronder.
Bij welk taakonderdeel op pagina 2 van het teamlidblad moet je de studiedag en bijbehorende uren invullen?
Volgens de CAO-PO vallen de uren voor de zelfgekozen individuele nascholing binnen het budget/taakonderdeel Professionalisering. Hieronder vallen allerlei scholingsactiviteiten, maar ook zaken als het bijhouden van vakliteratuur e.d..
Van de opgedragen scholing vermeldt de CAO-PO slechts dat de uren daarvan binnen de jaartaak vallen (CAO-PO 2019/2020: 9.4).
Als we de taakonderdelen lestaak en voor- en nawerk buiten beschouwing laten*, zouden de uren van de activiteit studiedag dus kunnen worden opgevoerd in het taakonderdeel professionalisering, duurzame inzetbaarheid of overige (school)taken op de tweede pagina van het teamlidblad.
De budgetten professionalisering en duurzame inzetbaarheid zijn echter persoonlijke budgetten waarvan de invulling door de werknemer zelf wordt bepaald. Een studiedag in één van deze budgetten onderbrengen kan dus alleen met instemming van de werknemer.
In de meeste gevallen zal het taakonderdeel overige taken (rubriek C) de juiste plek zijn om deze activiteit + bijbehorende uren (zie hieronder) op te voeren. Bovendien is het wel zo transparant om de uren van studiedagen bij iedereen in dezelfde mate en in dezelfde rubriek onder te brengen.
Bij het verdelen van de overige taken doe je er dus goed aan eerst bij iedereen in rubriek C van de tweede pagina van elk teamlidblad de studiedagen plus de bijbehorende uren in te vullen, zodat duidelijk is hoeveel uren bij iedereen voor de andere te verdelen overige taken nog beschikbaar zijn.
* Als een opgedragen nascholing op een lesdag plaats vindt, worden de lesuren bij degenen voor wie die studiedag op hun vaste lesdag valt, uitgeroosterd (dit gaat in de planner vanzelf als de ‘v‘ achter deze dag in een ‘s‘ is veranderd) en worden deze uitgeroosterde lesuren (+ de opslagfactoruren) in de planner automatisch toegevoegd aan de overige taken.
De vermelde activiteiten en uren op de tweede pagina staan los van de berekening op de eerste pagina – het vermelde aantal uren behoeft dus niet gelijk te zijn
De vermelde uren bij de activiteiten op de tweede pagina hebben geen invloed op de urenberekening op de eerste pagina van het teamlidblad. De tweede pagina is alleen bedoeld om een overzicht te geven van hoe de op de eerste pagina berekende uren voor de drie taakonderdelen duurzame inzetbaarheid, professionalisering en overige taken zijn ingezet.
Het aantal opgevoerde uren voor een studiedag op de tweede pagina hoeft daarom dan ook niet precies gelijk te zijn aan het aantal arbeidsuren van die werkdag volgens het schema van de arbeidsurenverdeling.
Als een studiedag bijvoorbeeld gesplitst is in een gezamenlijke studieochtend en een middagdeel waarin individueel aan andere taken wordt gewerkt, vul je (bij de deeltijders die deze dag op een nietwerkdag bijwonen) op de eerste pagina in rubriek F de standaarduren van de betreffende werkdag in, maar op de tweede pagina bij deze activiteit (bij iedereen) alléén de uren van de ochtend. Dit lijkt misschien futiel, maar kan in sommige gevallen voorkómen dat de studiedagen (vooral bij deeltijders) een te groot beslag leggen op de beschikbare uren – doorgaans voor de overige taken – op de tweede pagina van het teamlidblad.
2 reacties
Goedendag,
Mooi om deze uitleg te lezen.
Echter…
Een aantal vragen: ik werk al een paar jaar een wo en do, dus 0,4 fte . Voordat de school begint hebben wij terugkomdagen in de zomervakantie. Deze zijn dit schooljaar van 2 naar 3 dagen verhoogd. Men heeft gezegd dat die ene dag gecompenseerd gaat worden voor werknemers die
maar twee dagen per week werken, maar niet hoe. Ik wil
daar graag een hele dag voor gecompenseerd worden en niet hier en daar een uurtje eerder weg, dit werkt niet in de praktijk zoals u wellicht ook zult weten. Mag ik die dag compenseren met een hele
dag?
De studiedagen vallen op maandag dinsdag en vrijdag, eentje op een woensdag in een leerlingvrije week. Ook wordt er nog een nader te bepalen leerlingbespreking ingepland op een dag dat ik niet werk, het lijkt mij dat ik deze niet hoef te komen want die is niet al bekend voordat het schooljaar is gestart of als ik verplicht wordt, gecompenseerd zal moet worden. Klopt dit? Mijn budget professionalisering en duurzaam inzetbaar zijn door mij deels gebruikt ivm het bereiken van de leeftijd van 57 jaar . Ik werk de overige 2 dagen als ondernemer/ ZZP-er en heb 1 dag oppas op ons kleinkind. Helaas wordt er alleen rekening gehouden met dagen werken voor een andere stichting binnen onderwijs en alleen dan hoef je volgens mij de studiedagen niet terug te komen. Ik loop op deze manier inkomsten mis en ik heb niet het idee dat de studiedagen zoals nu in het jaarrooster gepland evenredig verdeeld zijn voor alle werknemers. De taakverdeling is niet duidelijk voor bijv de werknemer die steeds op een werkdag een studiedag heeft tov degene die geacht wordt op een niet-werkdag voor onderwijs terug te komen. Collega’s die op hun werkdag een studiedag hebben hoeven niet extra of meer taken te verrichten (of dit is in elk geval niet helder) dan degene die wel terugkomt op een niet-werkdag. Het werkverdelingsplan is helaas ook niet tot stand gekomen op de manier zoals bepaald in de CAO (lees geen overleg en inspraak) en is mijn jaartaak met bijbehorende uren ook niet persoonlijk met mij besproken voordat het schooljaar gestart is. Dit is daarom voor mij onduidelijk en de directie heeft hier ook geen bevredigend antwoord op (‘ het hoort bij je jaartaak’) Het ‘in redelijkheid overleggen als goed werknemer en werkgever’ zoals soort van omschreven in de CAO lijkt mij daarom ook niet echt van toepassing. Is het wanneer je bovenstaand bericht leest redelijk om een studiedag niet te komen of te mogen compenseren en hoe vlieg je dat dan aan, omdat de meeste van deze studiedagen én een nader te plannen dag voor leerlingbespreking op een voor mij niet-werkdag vallen? Mijn uren zijn alle al ingepland en er zijn geen extra uren meer. Sterkte nog,
ik startte in de min
Alvast dank voor uw reactie
Beste Mar,
Als er op je school geen duidelijke afspraken zijn gemaakt over de inroostering van de werkdagen, en ik krijg niet de indruk dat die er zijn, is elke opvatting over wat wel en niet redelijk is ‘ook maar een mening’.
Zolang die afspraken er niet zijn en er ook geen instrument wordt ingezet waarmee het transparant is hoe de ingeroosterde werkdagen en de werkverdeling zich verhouden tot ieders aanstelling, blijft het een welles-nietes-discussie.
Of het wel of niet redelijk is dat je zonder compensatie geacht wordt aanwezig te zijn in vakanties of op studiedagen die niet op je vaste lesdagen vallen, kan ik van hieruit dus niet beoordelen.
Het enige dat ik je kan aanraden is zelf de CAO-PO te lezen m.b.t. het werkverdelingsplan en de zogenoemde aanwezigheidsuren, evenals de artikelen op deze website daarover. Als je vervolgens tot de conclusie komt dat wat op jouw school gebeurt niet in overeenstemming is daarmee, zul je dat zelf moeten aankaarten bij het team en de directie om samen te proberen wél tot duidelijke afspraken hierover te komen.